Салық органдары ескерту жасады. Қазақстанда сән-салтанатты, ірі фитнес-орталықтар мен мейрамханаларға қатысты ауқымды тексерулер бастау алды.
Олардың есеп-қисаптары мен құжаттарын тексеру барысында мемлекеттік кіріс қызметкерлері алым-салықтар сомасын жете есептеуге тырысады.
Осы мақсатта Қаржы министрлігінің мәлімдеуінше, аталған бизнес ұйымдарының және олардың қожайындарының іс жүзіндегі табыстары мен шығыстары салыстырылады.
"Мемлекеттік кірістер комитеті аса ірі және премиальды фитнес-клубтар мен мейрамханалар сегментінде хронометражды тексерістерге кіріседі. Мұндағы мақсат – нақты шығыстар мен табыстарды өзара салғастыру", – делінген ведомствоның хабарламасында.
Сонымен қатар, салықшылар барлық салық төлеушілерге қатысты бақылау-қадағалау жұмыстары да әрі қарай жалғасқанын ескертті.
Қаржы министрлігі атап өткендей, Мемкірістер комитеті жалпы белгіленген салық режимінде жұмыс істейтін және тиісінше, салықтық міндеттемелерін оңтайландыратын, соның ішінде бизнесін жасанды бөлшектейтін салық төлеушілерді әкімшілендіруді жалғастырады.
Министрлік қазіргі кезде қандай жетістіктерге жеткенін баяндап, аралық қорытындысын жария етті.
"Бүгінде елдегі тексерістер нәтижесінде мемлекеттік бюджетке 27 миллиард теңгеден астам қаржы қосымша төленді. Оның 16,5 миллиард теңгесі – құрылыс компанияларынан, 2,8 миллиард теңгесі – сауда ұйымдарынан, 2,1 миллиард теңгесі – қызмет көрсету салаларындағы компаниялардан түсті. Бұған қоса, өзге салалардан 5,6 миллиард теңге қосымша салық жиналды", – деп мәлім етті Қаржы министрлігі.
Өз кезегінде, Ұлттық статистика бюросы бұл салалардың табысы біршама жоғары саналатынына назар аудартты.
Мысалға, статистикашылардың айтуынша, фитнес-клубтар, жалпы алғанда, "спорт және демалысты ұйымдастыру саласындағы қызметтер" 2024 жылғы қаңтар-желтоқсан аралығында иелеріне жарты триллионнан астам, 652 миллиард 516,5 миллион теңге табыс әкеліпті.
Ұлттық статбюро 2024 жылғы 652 млрд 516 млн 467,5 мың теңге кірістің басым көпшілігін – 589 млрд 407 миллионын премиалды сегменттегі ірі компаниялар еншілегенін хабарлады.
Ал, саладағы жеке кәсіпкерлердің жылдық кірісі 63 миллиард 109 миллион 411,9 мың теңге болды.
Сарапшылар "спорт және демалысты ұйымдастыру саласындағы қызметтерге" тек фитнес-клубтар ғана емес, сондай-ақ спорт командалары мен түрлі спорттық клубтар, іс-шаралар өткізетін спорт объектілері, стадиондар мен ареналар операторлары, сондай-ақ аттракциондар паркі, ойындар мен шоу қызметі және басқасы кіретінін ескертеді.
Ұлттық статбюро мұның ішінен нақты фитнес-клубтардың қанша табыс тапқанын жеке есептемейді.
Сол сияқты мейрамхана-ресторандардың да жылдық нақты табысы белгісіз. Статорган жалпы "қоғамдық тамақтандыру" орындарының өткен жылы көрсеткен қызметтерінің жиынтықты көлемін жария етті.
Оның мәліметінше, Қазақстанда мейрамханалар, дәмханалар, асханалар, тойханалар, тамақ пен сусын сататын орындар түріндегі қоғамдық тамақтандыру нысандары 2024 жылы 1,3 триллион теңге кіріс көрген.
Сарапшылар бұл саланың – қарқынды өсіп келе жатқан сегмент екенін қаперге салды. Содан оны табысы үнемі ұлғаяды. Мысалы, 2023 жылы қоғамдық тамақтандыру саласы 1,1 триллион теңгеге қызмет көрсеткен. Нәтижесінде, табысы 2022 жылғыдан 11,9%-ға артты.
"Бірінші кредиттік бюроның" дерегінше, қоғамдық тамақтандыру орындары табатын бүкіл кірістің жартысын, 47%-ын Алматы (24%) мен Астана (23%) қанжығалап жүр.
Одан кейін 25 пайыздық үлеспен батыс өңірлері тұр. Атағанда, Атырау облысының еншісі – 16%, Маңғыстау облысының үлесі – 5%, ал, Батыс Қазақстан облысына – 4% тиесілі.
Қалған 15 өңірге 28 пайызды бөлісіп, соны қанағат етуге тура келген.
БКБ сарапшылары мейрамханаларды қоса алғанда, қоғамдық тамақтандыру орындары бір жыл ішінде тапқан 1,3 триллион теңге кірістің 625 миллиард теңгесін Қазақстанның қос ірі мегаполисі иеленіп кеткенін жеткізді.
Яғни, былтыр Астана мен Алматының бұл сегменттегі кірісі соңғы 5 жылдағы орташа көрсеткіштен 45% жоғары болды.
Жыл қорытындысында еліміздің ең ірі мегаполисі сала лидеріне айналды. Алматылық рестораторлар және олардың әріптестері бір жылда 318,5 миллиард теңге ақшаны қалтасына салды.
Одан кейін елорда келеді: 306,5 миллиард теңге түсім түсіре алды.
Дегенмен, табысының өсу қарқыны жөнінен Астана алда: бір жылда түскен қаржысының көлемі 23% артты. Ал, Алматының бұл өсім көрсеткіші 8%.
Мұндай қарқын сақталса, астаналық рестораторлар шамалыдан соң Алматыны артта қалдыруы ғажап емес.
Айтқандай, еліміздің екі басты қаласының мейрамхана, тойхана және басқа да қоғамдық тамақтандыру орындары үшін ең "майшелпек", табысты ай – жаңажылдық корпоративтері, ғашықтардың жүздесулері және басқасы көп желтоқсан айы болды. Жыл бойғы бүкіл түсімнің 14%-ын бір желтоқсан беріпті.
Заңгер-кеңесші Антон Труфанов бизнесті бөлшектеу – ресторандық бизнесте қалыпты нәрсе екенін айтады. Мәселен, ғимарат – бір компанияға, әрбір мейрамхана – өзге компанияларға, тіпті жиһаздары, асүйлері және басқа мүлкі – әрбасқа компанияларға жазылуы мүмкін.
Шағын бизнеске бекітілген жұмысшылар саны (25-тен 100 адам аралығында) бойынша лимиттен шығып кетпеу үшін мейрамханалар әкімшілерін, аспаздарын, даяшыларын, тіпті жүргізушілері мен курьерлерін "жеке кәсіпкер" ретінде тіркетуі мүмкін.
Тағы бір схема бойынша клиенттер төлеген чектердің бір бөлігі – бір компания, өзгелері басқа компания немесе жеке кәсіпкерлік атына жазылады.
Содан әртүрлі сағатта мейрамханадағы бір үстелге отырып, бір мәзір-менюдан тамаққа тапсырып берген әртүрлі клиенттер әрбасқа компанияларға төлем жасаған болып шығады.
Осы арқылы бизнес салықтық жүктемені азайтады, ҚҚС пен корпоративтік табыс салығын төлеуден жалтарады.
Ақпарат құралдарының хабарлауынша, елордадағы бір ғана мейрамхана осындай схемаларды қолдана отырып, ЖШС құрудан құтылу арқасында тек қосылған құн салығынан 21 миллион теңгеден астам қаржы үнемдеген.
Сондай-ақ, 34 миллион теңгедей корпоративтік табыс салығын төлеуден тайқып кеткен. Салдарынан, тек 1 мейрамханадан ғана қазынаға 55 миллион теңгеден аса салық түспегенге ұқсайды.
Ал, 2024 жылдың соңына қарай Қазақстандағы қоғамдық тамақтандырудың негізгі сегменттерінде (QSR, TSR и Grab&Go) жұмыс істейтін объектілердің саны 22,7 мыңнан асқан.
